Merhaba;
Bu yazımızda sizlere Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu tarafından CMAS ile standardize edilen bir dalış kursu eğitim standardı olan, "Cmas 1 yıldız dalıcı kursu" nu tanıtacağız. Kursta öğrencilere hangi becerileri gösteriyoruz, bu kursu tamamlayan öğrencilerden neler yapabilmelerini bekliyoruz, bunları aktaracağız.
Beceri tanımlarına geçmeden önce bir takım temel öğretilere dikkatinizi çekmek istiyoruz. Özellikle de su altı çalışmalarına geçmeden önce öğrencilerimizden bu bilgilere aşina olmalarını ve temel bazı davranışları yapabilmelerini istiyoruz. Bunlar;
ABC (maske, şnorkel ve palet) ile baş suda yüzme
Hemen belirtmeliyiz ki, ABC donanım demek, dalışın en temel üç bileşeni olan, "maske", "şnorkel (bazı yerlerde soluma borusu olarak ta geçmektedir)", "palet" donanımları demektir. Bu beceride öğrencilerden beklentimiz, bu üç temel donanımı doğru olarak kullanabilmeleridir. Özellikle de tüplü dalış kurslarında, ağızdan nefes alışverişini yapabilmek, doğru palet vurarak mümkün olan az enerjiyle en fazla yolu katedebilmek önemli anahtar kavramlardır. Eller kullanılmadan, baş suyun içinde olacak şekilde, dizleri kırmadan, kalçadan palet vurularak yüzmeliyiz.
ABC (maske, şnorkel ve palet) ile sırtüstü yüzme
Bu beceride de yine dalış kursumuzda, ABC donanımıyla, sırtüstü yüzme egzersizleri yapıyoruz. Buradaki en büyük amaç, tüplü dalışta olası bir problem yaşandığında, dalış eşini sırtüstü yüzerek çekebilmek, karaya taşıyabilmektir.
Burun refleksi Çalışması
Bu beceri çalışması, tüplü dalış kurslarında belki de en önemli ve alışılması en kritik öneme sahip olan beceridir. Sebebi de, insanoğlunun yıllardır alışageldiği "soluma işlemini burundan yapmak" refleksinden, "su altında solumayı ağızdan yapmalıyız" refleksine nasıl çevirebileceğimizi öğrencilere aktarırız. Düşünün, belki de 25 yıl boyunca hep burnunuzdan nefes aldınız. Zaten normali de buydu. Ama birden dalış eğitmeniniz size, "su altında burnunu unutmalısın, hep ağızdan alıp ağızdan nefes vermelisin" dedi. Bu durum elbette sizin için alışılması çok kolay bir durum değildir. Ancak bazı pratik çalışmalarla, mutlaka bu deneyimi kazanmalısınız.
Özellikle de deneme dalışlarında, ilk kez tüplü dalış yapacak kişilerde en çok rastladığımız durum, sanki nefes alamıyormuş gibi hissetme ya da yeterince hava gelmiyormuş gibi hissetme durumudur. Aslında bu düşüncelerin hepsi psikolojiktir ve fiziksel olarak regülatörden ne kadar kuvvetli nefes çekerseniz, size o kadar hava verecektir. Bu yüzden gerek deneme dalışlarında, gerekse de cmas 1 yıldız dalıcı kurslarında, burun refleksini geliştirmek gerçekten önem taşır.
Serbest Dalış Çalışması
Bu beceride hedefimiz, öğrencinin temel ABC donanımıyla (maske, palet, şnorkel), su üstünde yüzerken, dalış yapabilmesini sağlamak ve su altına adaptasyonunu, burun refleksini ve su altındaki yönünü doğru bulabilmesini sağlamaktır. Su üstünde yüzerken, yeterince nefes ciğerlere çekilir ve su altında dalınır. Dizleri kırmadan, kalçalardan palet vurularak ilerlenir. Vücut zemine paralel duruma getirilir ve bir miktar yüzülür. Nefes bitmeye yakın da su üstüne çıkılır.
Dalış donanımının hazırlanması ve kontrolü
Bu becerimizde amaç, dalış öncesinde, tüplü dalış donanımının hazırlanması ve kontrolünü yapabilmektir. Böylece, güvenli dalış ortamı hazırladığımıza emin oluruz.
Kullanıma sunulan dolu tüp alınır. Regülatörü tüpe bağlamadan önce tüp vanasını ve vananın ağzındaki o-ring'in durumunu kontrol ederiz. Özellikle de o-ring'i çatlak olması, sızdırmazlığını olumsuz etkileyecek ve hava kaçağına sebep olacaktır. Bc'nin sırt kısmı, tüp vanasının o-ring'ine bakacak şekilde kemerler tüpe bağlanır. Hizalama olarak, BC'nin sırtlığının bittiği nokta, tüpün vanasının üst kısmıyla hizalanır. Bu hizamalayı genelde elimizle yaparız. Sonra kemer tokalarının tüpü yeterince sıkı kavradığına emin olmak için, BC'yi bir miktar havaya kaldırırız. Eğer tüpü kavradıysa, tüpün de aynı miktarda yerden kalkması gerekir. Sonrasında regülatörümüzü, hava kaynakları sağımızda, BC kamçısı ve konsol solumuzda denk gelecek şekilde bağlarız. Bir güvenlik önlemi olarak, konsolu elimize alıp, cam kısmı BC'nin içine ya da yere bakacak şekilde tutarız. Buradaki amaç, çok zayıf bir ihtimal bile olsa, tüpü açtığımızda gelen yüksek basınçlı havanın, konsolun camlarını patlatarak vücudumuza zarar vermesini önlemektir. Tüpün vanası, kontrollü bir şekilde sonuna kadar açılır ve yarım tur kapatılır. Hortumlara yüksek basınç geldiği anlaşıldıktan sonra konsol kontrol edilerek tüp içindeki hava miktarı konusunda emin olunur. Bc üzerindeki olası hava kaçakları gözle ve işitsel olarak kontrol edilir. Her iki hava kaynağının da (ana hava kaynağı ve ahtapotun) çalışırlığı kontrol edilir. BC'ye hava basılarak ve söndürülerek çalışırlığı kontrol edilir. Tüm kontroller tamamlandıktan sonra, hortumlar BC'nin içine yerleştirilir ve tüp yan yatırılarak dalış beklenir.
Aynı kontrolleri dalış eşiniz (body'niz) için de yapabilirsiniz ya da ona yardımcı olabilirsiniz.
Dalış donanımının sökülmesi
Bu beceride en önemli nokta, ilk yapılacak işlemin, mutlaka "tüpü kapatmak" olmasıdır. Sebebi ise, siz tüpü kapatmadığınız sürece, regülatör hortumlarında basınçlı hava dolaşmaya devam edecektir ve bu basınç, regülatör birinci kademeyi sıkıştıracağından, regülatörü sökemeyeceğiniz anlamına gelir. Bu yüzden öncelikle tüp vanası kapatılır. Sonrasında hortumlarda hala az miktarda basınçlı hava kalmış olacağından, ana hava kaynağı ya da yedek hava kaynağının serbest akış butonuna basılarak, hortumlarda son hava da boşaltılır. BC kamçısı sökülür. Regülatör sökülür. Regülatör toz kapağı kapatılır. BC tüpten ayrılır ve malzemeler yerli yerine konulur.
Dalış eşi (body) kontrolü
Yukarıda anlattığımız, "dalış donanımının takılması ve sökülmesi" işlemlerini, kendimiz için yaptıktan sonra, dalış eşimizin de bu işlemleri doğru olarak yaptığıyla ilgili emin olmalıyız ve kendisine bilgilendirici hatırlatmalar yapmalıyız.
Bir yıldız dalış kurslarına başlamadan önce, giriş seviyesi olarak kabul edilen ve her kursiyerin mutlaka ön bilgi sahibi olması gereken bazı temel kavramları yukarıda açıkladık. Bir sonraki bölümlerimizde de adım adım, tüplü dalış kurslarında hangi dersleri işliyoruz, bunları göreceğiz. Lütfen sonraki bölümlerimizi de inceleyin...